استپر موتور یکی از قطعات خودرو است که وظیفه کنترل دور آرام موتور را بر عهده دارد. از این رو برخی آن را با نام سوپاپ کنترل هوا در دور آرام هم می شناسند. استپرها در مدل های مختلف ماشین، شکل و ظاهر یکسانی دارند و شبیه به موتور یا دریچه موتوردار هستند که به روی منیفولد ورودی خودرو نصب می شوند. این قطعه به کمک ماژول کنترل موتور تنظیم شده و دور آرام موتور را با در نظر گرفتن پارامترهایی نظیر دمای موتور و بار سیستم الکتریکی کنترل می نماید.
در خودروهای مجهز به موتورهای احتراق داخلی، ایجاد یک احتراق کامل و بینقص از اهمیت بالایی برخوردار است. این احتراق که از ترکیب دقیق و متناسب هوا و سوخت حاصل میشود، باید در شرایط مختلف با دور موتور پایین و بالا ادامه داشته باشد. توقف احتراق به هر دلیلی منجر به خاموش شدن موتور و سپس خودرو میشود. برای دریافت بهترین بازده از موتورهای احتراق داخلی، باید بهترین شرایط احتراق را فراهم کرد. یکی از اجزای مهمی که در این زمینه نقش دارد، استپر موتور خودرو که در دسته الکترونیک و انژکتور است.
استپر موتور قطعهای الکترونیکی-مکانیکی است که وظیفه تنظیم میزان هوای ورودی به دریچه گاز را بر عهده دارد. استپر موتور یک قطعه الکترونیکی است که در سیستم تزریق سوخت خودروهای بنزینی نقش مهمی دارد. این قطعه با کنترل میزان هوای وارد شونده به موتور، باعث تنظیم نسبت هوا به سوخت میشود. در این مقاله به بررسی وظایف، علائم و دلایل خرابی، نحوه تعویض و خرید استپر موتور میپردازیم.
استپر موتور یک الکترومغناطیس است که با دریافت فرمان از کامپیوتر خودرو، چندین پین را به جلو و عقب حرکت میدهد. این پینها باز و بسته شدن یک دریچه را کنترل میکنند که از طریق آن هوای لازم برای راه اندازی موتور وارد میشود.
روشن نگه داشتن موتور در دور آرام
• تنظیم ژیگلور یا دریچه منیفولد گاز هنگام اضافه شدن بار کمپرسور کولر خودرو بر موتور
• کمک به استارت خوردن موتور در زمانی که سرد است
• ایجاد توازن میان دور موتور و گشتاور
• روشن نگه داشتن موتور پشت چراغ قرمز، هنگام تعویض دنده و در ترافیک شدید
درنتیجه استپر موتور خودرو در شرایطی مانند زمان روشن شدن خودرو، زمان خاموش شدن خودرو، زمان تغییر دمای محیط و زمان تغییر ارتفاع از سطح دریا فعال میشود.
استپر موتور با همکاری ECU (واحد کنترل موتور) انجام وظیفه میکند. ECU اطلاعات دریافتی از سنسورهای مختلف مانند سنسور مپ و سنسور دمای آب را تجزیه و تحلیل کرده و سپس با توجه به شرایط دستورات لازم را برای تنظیم دریچه گاز و میزان هوای ورودی به مانیفولد را به استپر ارسال میکند. استپر موتور خودرو در عین کوچک بودن اجزای مختلفی دارد که به کمک آنها وظیفه خود را انجام میدهد. اجزای تشکیل دهنده این قطعه عبارتند از:
بوش جدا کننده قطعهای استوانهای شکل است که بین کلاهک و فنر نگهدارنده استپر موتور قرار میگیرد. این قطعه وظیفه جدا کردن کلاهک و فنر نگهدارنده را بر عهده دارد. این جداسازی باعث میشود که کلاهک بتواند آزادانه در داخل دریچه گاز حرکت کند.
موتور الکتریکی وظیفه حرکت دادن کلاهک استپر موتور را بر عهده دارد. این موتور دارای یک سیم پیچ است که با دریافت ولتاژ از ECU، به حرکت در میآید.
فنر نگهدارنده وظیفه نگه داشتن کلاهک استپر موتور در موقعیت باز را بر عهده دارد. هنگامی که ECU دستوری به استپر موتور ارسال نمیکند، این فنر کلاهک را در موقعیت باز نگه میدارد.
شفت قطعهای است که کلاهک استپر موتور را به موتور الکتریکی متصل میکند. این قطعه باعث میشود که حرکت موتور الکتریکی به کلاهک منتقل شود.
کلاهک بخش شمع مانند استپر موتور است که وظیفه تنظیم میزان هوای ورودی به دریچه گاز را بر عهده دارد. این بخش قادر به حرکت در داخل دریچه گاز است و با حرکت خود، میزان هوای ورودی به دریچه گاز را تنظیم میکند.
موتور الکتریکی استپر موتور با دریافت ولتاژ از ECU، به حرکت در میآید. این حرکت باعث میشود که کلاهک استپر موتور نیز حرکت کند. حرکت کلاهک استپر موتور باعث میشود که میزان هوای ورودی به دریچه گاز تنظیم شود.
کلاهک یا همان بخش شمع مانند استپر قادر به رفت و برگشت ۸ میلیمتری است. فنر جدا کننده پشت این بخش قرار میگیرد. در زمانهایی که ECU دستوری به استپر ارسال نمیکند این فنر کاملا باز است و کلاهک را نیز باز نگه میدارد. باز یا بسته بودن فنر نیز به وسیله موتور الکتریکی که دستورهای ارسالی از ECU را پایش کرده و به عملکردی مکانیکی تبدیل میکند تنظیم میشود.
خرابی استپر موتور میتواند مشکلات مختلفی را برای خودرو ایجاد کند، از جمله:
• بالارفتن دور موتور بلافاصله پس از روشن شدن آمپر
• خاموششدن موتور هنگامی که فشاری روی پدال گاز نیست
• کاهش دور موتور در بارهای اضافی نظیر روشنبودن کولر
• پایدار نبودن دور موتور هنگام درجا کارکردن خودرو
• گاز خوردن بیدلیل خودرو پس از روشنشدن خودرو
• بالارفتن دور موتور همراه افزایش دمای موتور
• خودرو به سختی روشن میشود یا روشن نمیشود
• خودرو در حالت آرامش گاز میگیرد یا تیر کشیده میشود
• خودرو در حالت پارک گاز نمیگیرد یا گاز را افتاده میکند
• خودرو در حال رانندگی دچار تقطع و تکان خوردن میشود
• خودرو دچار افزایش مصرف سوخت و آلایندههای هوا میشود
دقت داشته باشید که بعضی از این علائم میتوان بهدلایل دیگر نیز ایجاد شود. بنابراین درصورت مشاهده آنها یکی از بررسیها روی اسپر انجام شده و درصورت نیاز استپر تعویض خواهد شد.
عواملی که میتوانند باعث خرابی استپر موتور شوند عبارت است از:
• خاموش کردن خودرو در دور پایین موتور
• کثیف شدن قطعه از رسوبات سوخت یا گرد و غبار و بیتوجهی به این مهم
• فرسودگی و پایان عمر مفیدش
• وارد آمدن ضربه و شکستن آن
• خورده شدن محل نصب این قطعه یا سیمهای برق استپر
• سوختن پینهای الکترومغناطیس استپر موتور
• شکستگی چرخ دندههای استپر موتور
• عدم هماهنگی کامپیوتر خودرو با استپر موتور
استپر یک قطعه مصرفی نیست و خرابی آن زود به زود اتفاق نمیافتد. بنابراین درصورت رعایت موارد بالا، احتمالا استپر شما با مشکل چندانی کواجه نمیشود.
در بیشتر موارد، استپر موتور قابل تعمیر نیست و در صورت خرابی باید تعویض شود. این به این دلیل است که استپر موتور قطعهای حساس و پیچیده است و معمولاً در صورت خرابی، قطعات داخلی آن آسیب دیده و قابل تعمیر نیستند.
با این حال، در برخی موارد، ممکن است بتوان استپر موتور خودروو را با تعویض قطعات داخلی آن تعمیر کرد. به عنوان مثال، اگر بوش جدا کننده یا شفت استپر موتور آسیب دیده باشد، میتوان این قطعات را تعویض کرد. تعویض استپر موتور معمولا کار سادهای است و نیاز به مهارت خاصی ندارد. برای انجام این کار، مراحل زیر را دنبال کنید:
1. خودرو را خاموش کنید و اجازه دهید موتور کاملاً خنک شود.
2. کاپوت خودرو را باز کنید.
3. محل قرارگیری استپر موتور را پیدا کنید.
4. سیمهای برق متصل به استپر موتور را جدا کنید.
5. استپر موتور را از جای خود بیرون بیاورید.
6. استپر موتور جدید را در جای خود قرار دهید.
7. سیمهای برق را به استپر موتور جدید وصل کنید.
8. کاپوت خودرو را ببندید.
برای تشخیص اینکه آیا استپر موتور قابل تعمیر است یا خیر، باید آن را توسط یک متخصص تکنیسین خودرو بررسی کرد. تکنیسین خودرو میتواند با استفاده از تجهیزات مخصوص، وضعیت استپر موتور را بررسی کرده و در صورت امکان، آن را تعمیر کند.
برای خرید استپر موتور، باید به نوع خودرو، سال ساخت، حجم موتور و شماره شاسی توجه کنید. استپر موتورهای مختلف برای خودروهای مختلف ساخته شدهاند و نباید از استپر موتور ناسازگار با خودرو استفاده کنید. قیمت استپر موتور بستگی به برند، کیفیت و گارانتی آن دارد. بهتر است از فروشگاههای معتبر و مجاز خرید کنید و از استپر موتورهای ارزان و غیر اصلی پرهیز کنید.
نتیجهگیری
استپر موتور خودرو قطعهای مهم و حساس در خودروهای انژکتوری است. خرابی این قطعه میتواند مشکلات مختلفی را برای خودرو ایجاد کند. بنابراین، لازم است تا از سلامت و عملکرد بینقص آن اطمینان حاصل شود. برای خرید لوازم یدکی خودرو از سایت مکانیکا یدک اقدام نمایید.